Czym jest Muzeum na kółkach?
Już w niedzielę 9 lipca do Świętochłowic zawita Muzeum na kółkach i zawita tam. Co kryje się pod tą nazwą?
— Ta podróżująca wystawa edukacyjna, stworzona przez Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN, przybliża nam historię polskich Żydów i przywraca pamięć o lokalnej społeczności żydowskiej. W Świętochłowicach, gdzie kładziemy duży nacisk na lokalność i przywracanie pamięci o Górnośląskich Żydach, to wydarzenie nabiera jeszcze większego znaczenia. Nasz program towarzyszący obejmuje wykłady, warsztaty i spacery miejskie, które mocno wpisują się w naszą małą ojczyznę – mówi Adrian Blondzik zastępca dyrektora Muzeum Powstań Śląskich w Świętochłowicach.
Wicedyrektor podkreśla także wartość pamięci o przeszłości, ponieważ „to, co się wydarzyło, kształtuje naszą tożsamość i nasze społeczeństwo”. Jak zatem wygląda „rozkład zajęć”? Wstęp jest wolny, jednak na niektóre wydarzenia obowiązują zapisy (Zgłoszenie należy wysłać na mail: [email protected]). Część punktów programu odbędzie się także w miastach ościennych.
— W samych Świętochłowicach jedynym namacalnym miejscem związanym z funkcjonowaniem społeczności Żydowskiej jest budynek przy ul. Katowickiej 4 z widoczną gwiazdą Dawida na elewacji, dlatego też spacery są zaproponowane w miastach ościennych (Bytom, Chorzów) – dodaje Adrian Blondzik.
W Chorzowie w reprezentacyjnym miejscu (przy ulicy Wolności) znajdowała się reprezentacyjna synagoga. Niemcy wysadzili są w powietrze w czasie II Wojny Światowej. W Bytomiu (na terenie, który w międzywojniu należał do Niemiec) synagoga została podpalona w czasie nocy kryształowej. Zanim jednak nadeszły mroczne czasy III Rzeszy (lub okupacji niemieckiej) sytuacja Żydów znacznie się różniła. W przededniu wybuchu II Wojny Światowej dzisiejszy Chorzów zamieszkiwało ich około czterech tysięcy.
Dużo zmieniło się dla Żydów żyjących na Górnym Śląsku w XIX wieku. Jak wspomina religioznawczyni i judaistka Larysa Michalska ważne były szczególnie dwie decyzje. W 1812 cesarz Fryderyk Wilhelm III dał Żydom większość praw obywatelskich. W 1848 roku różnice praw z chrześcijanami (poprzez konstytucję pruską) zostały ostatecznie zatarte. Na przykładzie rejonu Chorzowa widać, jak bardzo zmienił się skład etniczny mieszkańców.
— Wspomniane dokumenty oraz rozwój przemysłu przyczyniły się do wzmożonych migracji i rozwoju społeczności żydowskiej na Górnym Śląsku. W Królewskiej Hucie w 1854 r. powstała filia bytomskiej gminy wyznaniowej, a już 6 lat później przekształciła się w niezależną gminę, do której należało 640 osób. W latach 30 XX w. ludność żydowska stanowiła ok. 3-4% ogółu mieszkańców Królewskiej Huty. Mimo iż nie jest to duży odsetek, członkowie tej społeczności pełnili ważne i odpowiedzialne funkcje w życiu społecznym, gospodarczym i kulturalnym miasta – opowiada Larysa Michalska prezeska Stowarzyszenia im. Maxa Kopfsteina koordynatorka lokalna Muzeum na kółkach.
W przededniu II wojny światowej w Chorzowie mieszkało ok. 4000 Żydów.
Plan wydarzeń
- 08.07.2023 (sobota)
- 10:00-12:00 Spacer szlakiem królewskohuckich Żydów (spod księgarni Dopełniacz na rynku)
- (prowadzenie: Larysa Michalska) [ZAPISY]
- 15:00-16:30 Spotkanie autorskie z Karoliną i Piotrem Jakoweńko wokół książki "Pamięć pogranicza" (prowadzenie: Larysa Michalska)
- 09.07.2023 (niedziela)
- 11:00-13:00 Oprowadzanie po cmentarzu żydowskim w Bytomiu (prowadzenie: Sławomir Pastuszka) [ZAPISY]
- 11:00-13:00 Warsztaty dla młodzieży i dorosłych "Spotkania z
- kulturą żydowską" [ZAPISY]
- 14:00-16:00 Rodzinne warsztaty edukacyjno -plastyczne inspirowane kulturą żydowską (prowadzenie: Anna Seemann- Majorek, Małgorzata Kłych)
- 10.07.2023 (poniedziałek)
- 12:00-15:00 Warsztaty wycinanki i kaligrafii żydowskiej (prowadzenie: Anna Wencel) [ZAPISY]
- 11.07.2023 (wtorek)
- 11:00-13:00 Warsztaty dla dzieci "Jak pięknie się różnić" [ZAPISY]
- 17:00-18:30 Wykład: ,,Z kopułą czy bez? Czyli o tym, jak wyglądały górnośląskie synagogi" (prowadzenie: Sławomir Pastuszka)
Wskaźnik Bogactwa Narodów, wiemy gdzie jest Polska
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?