20 LECIE MIEDZYWOJENNE

Wkraczamy w lata 20. XXI wieku. Musimy się pogodzić, że hasło „100 lat temu” nie oznacza już rozmowy o rewolucji przemysłowej, kobiet w gorsetach oraz rozterek Wokulskiego, a osławione międzywojnie, nie tak jeszcze dawno uznawane za czasy młodości naszych babć. Jest to epoka, którą wyidealizowaliśmy jak żadną inną. Kojarzy nam się z eleganckimi manierami, wytworną modą, jazzem, wielkimi aferami i wolnością artystyczną. A jak się żyło naprawdę?

Szabla - przez wieki niezastąpiona broń, ale też polski symbol narodowy - to główny motyw wystawy "Niepodległość szablą wywalczona", na którą zaprasza Muzeum Okręgowe w Rzeszowie. Dodatkowo w tę niedzielę będzie okazja do specjalnego spotkania z kuratorem wystawy.

Zakopane pod ziemią czy spoczywające na dnie oceanu - losy zaginionych skarbów pobudzają wyobraźnię nie tylko profesjonalnych poszukiwaczy, ale także ludzi liczących na szybkie wzbogacenie się. Przedmioty, statki, czy całe miasta, o których mowa, dziś byłyby warte nawet miliardy dolarów. Nieustannie znajdują się śmiałkowie, którzy próbują dotrzeć do zaginionego dziedzictwa - jednak, póki co, bezskutecznie. Zobaczcie największe skarby w historii ludzkości, które wciąż czekają na odkrycie.

Bogdan Hutten-Czapski to postać, którą jest niezwykle trudno zaszufladkować. Do jego pałacu w Smogulcu pod Gołańczą (woj. wielkopolskie) przyjeżdżały najważniejsze osoby w Polsce.

Kiedyś to były zimy! Przysypane białym puchem domy, ulice w Rzeszowie. Każdy stok w mieście oblężony przez dzieci. Była jazda! Szczególnie tłumnie było na "Cwajga". Tak nazywano górki przy ul. Szopena. Jak wyglądał dawny Rzeszów przysypany śniegiem? Jak kiedyś dzieci szalały zimą? Zobaczcie zdjęcia. Pochodzą m.in. ze zbiorów Muzeum Historii Miasta Rzeszowa.

Trwa demontaż oświetlenia Stadionu Miejskiego w Rzeszowa. Przez prawie pół wieku charakterystyczne jupitery oświetlały najważniejsze wydarzenia sportowe przy ul. Hetmańskiej. Teraz trafią na złom.

Początki motoryzacji w Polsce sięgają jeszcze XIX wieku, kiedy to założono pierwsze przedsiębiorstwo produkcyjne. Od tego czasu rynek samochodowy systematycznie się rozwijał, choć na tle reszty świata przez długi okres wypadaliśmy raczej słabo. Jakie modele i w jakiej liczbie jeździły po polskich drogach w dwudziestoleciu międzywojennym i PRL-u? Zobaczcie archiwalne fotografie.

Na starych fotografiach, które ma w swoich zasobach Narodowe Archiwum Cyfrowe, możemy zobaczyć jak Polacy bawili się w Sylwestra i podczas karnawału w latach 20. i 30. XX wieku.

Wigilia i Boże Narodzenie powinno być czasem pokoju i spokojnej refleksji. Okazuje się jednak, że to właśnie w te dni miało miejsce wiele doniosłych (i przerażających) wydarzeń historycznych. To w Boże Narodzenie 1066 roku Wilhelm Zdobywca został koronowany na króla Anglii, Jerzy Waszyngton przekroczył rzekę Delaware, zmarł Charlie Chaplin. A jakie jeszcze wydarzenia miały miejsce w te dni?

„Dziedzictwo Edwarda Janusza, rzeszowskiego fotografa” - to tytuł prelekcji, którą wygłosi historyk Rafał Kocoł. Spotkanie odbędzie się online. Dofinansowano je z Rzeszowskiego Budżetu Obywatelskiego na 2020 r.

Od setek lat płynący przez Rzeszów Wisłok był groźny i dziki. Dokuczał, kaprysił, zmieniał koryto. Ale też zachwycał urokliwymi zakolami, dziką roślinnością. Aż w końcu pojawił się beton, zdecydowano się go okiełznać. Na dobre? Jak niegdyś wyglądał Wisłok w Rzeszowie? Zobaczcie unikatowe zdjęcia ze zbiorów Muzeum Historii Miasta Rzeszowa.

Pozostałości XVII-wiecznej Bramy Sandomierskiej odkryli archeolodzy podczas prac na ulicy Grunwaldzkiej w Rzeszowie. O jej istnieniu wiedzieliśmy z przekazów historycznych, była uwidoczniona także na słynnym planie Wiedemanna. Teraz mamy dowód w postaci reliktów.

Muzeum Okręgowe w Rzeszowie zakupiło zabytkową kolekcję historycznych strojów oraz akcesoriów damskich. Pozyskany cenny zbiór pochodzi z kolekcji pani Hanny Szudzińskiej.

Jak nasi prapradziadkowie wyobrażali sobie życie w XXI wieku? Niektóre z przepowiedni sprawdziły się w stu procentach, inne były kompletnie chybione.

Mikołajki to zwyczaj mający bardzo długą tradycję. Już w średniowieczu dzieci dostawały prezenty od osób przebranych za świętego Mikołaja. Co więcej, jeszcze w XIX wieku był to na ziemiach polskich dzień wolny od pracy! Niektóre z atrybutów świętego Mikołaja również mają długą historię - długa, siwa broda i czerwona szata znane były już w XV wieku. Wtedy oczywiście święty Mikołaj miał jeszcze atrybuty biskupie - szatę oraz mitrę i pastorał. W baśniową postać zaczął powoli przekształcać się na przełomie XIX i XX wieku. A jak wyglądały polskie mikołajki przed laty? Zobacz w naszej galerii!

Kiedyś sklepów w Rzeszowie było dużo mniej, ale te, które istniały, były niemal kultowe. Ekskluzywne towary z Zachodu podziwialiśmy za szybą Peweksu, za mięsem stawaliśmy w kolejkach w Delikatesach, po wódkę chodziło się do Bunkra, a na lody do Horteksu.

Najstarsze zdjęcia Polski z lotu ptaka oferowane przez aplikację Google Earth pochodzą z 1935 roku i ukazują Warszawę. Widać na nich dokładnie międzywojenne ulice, Zamek Królewski i inne zabytki, które zostały zmiecione z powierzchni ziemi przez II Wojnę Światową. Obraz miasta z 1945 roku prezentuje jego opłakany stan. Poza stolicą w latach 40 wykonano zdjęcia lotnicze jeszcze dwóch innych polskich miast. Jak wyglądały ponad 70 lat temu? Porównaj zdjęcia archiwalne ze współczesnymi.

Rynek w Rzeszowie w latach 70., 80., 90? Niby te same kamienice, a jednak inne. Północna ściana "dziurawa", nie było jeszcze Domu Polonii. Ale handel i usługi kwitły na całego. Na parterach kamieniczek sklepy z porcelaną, szkłem, tkaninami i galanterią. A na placu? Tu budka z pasmanterią, tam kwiaty pod parasolem. I dużo zieleni! Trawnik ścielił się połaciami. Pod koniec lat 90. Rynek zaczął się zmieniać na naszych oczach. A jak było jeszcze wcześniej - przed wojną? Zobaczcie Rynek w Rzeszowie z dawnych lat. Prezentujemy zdjęcia ze zbiorów Muzeum Historii Miasta Rzeszowa.

A gdyby tak ruszyć przez Krzywdy i Cierpisz do Wesołej, a stamtąd do Radości? A może wcześniej odbić na wschód, by zerknąć na… Wielkie Oczy? Zapraszamy w krótką podróż po miejscowościach na Podkarpaciu, które mają dziwnie lub zabawnie kojarzące się nazwy.

Restauracja "Kaprys" w Rzeszowie była lokalem kultowym. Słynęła z dancingów oraz programów artystycznych. Niejeden klient, zauroczony pokazami i zamroczony alkoholem, zostawił tam fortunę. Do dziś jednak wielu bywalców wspomina lokal z ogromnym sentymentem. Jak wyglądał "Kaprys"? Zobaczcie zdjęcia. Materiały pochodzą ze zbiorów Muzeum Historii Miasta Rzeszowa.

Słowiańszczyzna pełna była legend o przerażających demonach - nie inaczej było też w Polsce. Znakomita większość pochodziła jeszcze z pradawnych wierzeń pogańskich, na które następnie nałożyło się chrześcijaństwo. Demon mógł być osobą powracającą z zaświatów lub stworzeniem związanym z siłami natury. Słowiańskie strachy były złośliwe i kapryśne. Niektóre mogły pomagać w codziennych obowiązkach i przynosić dostatek, ale najlepiej było ich unikać. Niektóre wierzenia, jak zabezpieczyć się przed demonami, przetrwały do dzisiaj. Najlepszym przykładem jest czerwona wstążeczka, którą do dzisiaj wiele osób zawiązuje na wózkach dziecięcych. Przed czym chroniła?

Rzeszów z lat 70., 80., 90. Znane ulice, kultowe budowle. I te same miejsca w czasach współczesnych. Kiedyś hotel Rzeszów, dziś Galeria Rzeszów. Ulica bez okrągłej kładki i z kładką. Jakie inne niespodziewane porównania przed nami? Sprawdźcie. Zapraszamy was w fascynującą podróż.